تشخیص آزمایشگاهی:
با توجه به اينكه از بدو ورود ويروس به بدن تا رسيدن سطح آنتي بادي به حد قابل تشخيص در آزمايش ممكن است بين 2 هفته تا 6 ماه طول بكشد. در افرادي كه رفتارهاي پرخطر داشته اما تست منفي دارند لازم است 3 ماه بعد و در صورت تداوم رفتار، هر شش ماه آزمايش تكرار شود.
انواع آزمايش هاي تشخيصي براي عفونت HIV عبارتند از :
الف ) تست هاي سنجش آنتي بادي :
1- آزمون الايزا Elisa :براساس سنجش آنتي باديHIV بوده 93% تا 100% حساسيت دارد.ميزان اختصاصي بودن اين روش( با چند بار آزمايش ) تقريباً 99% است .
2- آزمون Western blot :به عنوان يك آزمون تأييد كننده به كار مي رود. كه وجود IgG عليه چند نوع پروتئين ويروسي را بررسي مي كند . اين تست نسبت به الايزا اختصاصي تر است ولي حساسيت كمتري دارد .
نكته :
از آنجا كه آنتي بادي از طريق مادر آلوده وارد بدن جنين شده تا 18 ماهگي در بدن باقي مي ماند ،اين تست ها براي تشخيص آلودگي در نوزاد مناسب نمي باشند .
ب ) تست هاي سنجش آنتي ژن
1- RT – PCR : بـا توجه به اين كه در اين آزمون ژنوم ويروس مورد مطــالعه قرار گيرد لذا در تشخيص زودرس بيماري ويا نوزاد متولد شده از مادر آلوده مفيد است . بخاطر حساس بودن زياد ، موارد مثبت كاذب اين آزمون بالا است .
2- آنتي ژن P24 :
در اين روش نيز مانند RT – PCR آنتي ژن ويروس مورد بــررسي قرار مي گيرد . لذا مي تواند در تشخيص زود هنگام آلودگي كمك كننده باشد. البته در مراحل عفونت بدون علامت و يا درمان ضد ويروس ، با توجه به اينكه تعداد ويروس موجود در خون كم است ممكن است منفي كاذب داشته باشيم .
3- DNA-PCR, RNA-PCR: بر اساس يافتن توالي هايي از RNA ويروس يا DNA كه از روي RNA بكمك آنزيم RT نقشه برداري مي شود ، انجام مي پذيرد . تستي گران قيمت اما بسيار حساس است و در مراحل اوليه عفونت و در نوزادان ، جزو حساسترين روشها محسوب مي شود.
با توجه به در دسترس بودن روش الايزا و وسترن بلات در ايران و همچنين اختصاصي بودن بالا (موارد مثبت كاذب كمتر)، ملاك تشخيص قطعي آلودگي يك فرد مثبت بودن دو آزمايش الايزا و يك وسترن بلات است.